We weten allemaal dat het gras aan de overkant niet altijd groener is. Toch betrappen we onszelf maar al te vaak terwijl we de tuin van onze buurman overwegen en wensen dat die van ons was. Waarom doen we dit? En wat zijn de gevaren van jezelf vergelijken met anderen?
Als transformatiecoach bij JoycedeNooijer Coaching heb ik het voorrecht gehad om met talloze individuen te werken die worstelen met een gemeenschappelijke uitdaging: zichzelf vergelijken met anderen. In een wereld vol eindeloze mogelijkheden voor vergelijking leidt deze gewoonte vaak tot gevoelens van onbekwaamheid, jaloezie en zelftwijfel. In deze blog gaan we verkennen waarom we dit gedrag vertonen en hoe we het in ons voordeel kunnen veranderen.
Waar liggen de wortels van 'vergelijking'?
Als je je ooit hebt afgevraagd "ben ik de enige?", laat me je geruststellen dat het antwoord nee is. De reden waarom je jezelf met anderen vergelijkt, is een zeer gebruikelijke menselijke neiging en heeft zijn wortels in de evolutie.
Mensen zijn van nature sociale wezens, en onze voorouders vertrouwden op groepen om te overleven. Jezelf vergelijken met anderen dient als een manier om onze positie binnen een groep te meten en te bepalen of actie nodig is om onze positie te verbeteren.
In de psychologie stelt Festinger's sociale vergelijkingstheorie dat mensen zichzelf niet in isolatie definiëren; ze doen dat in relatie tot anderen. Daarom wordt jezelf vergelijken met anderen een noodzakelijk proces om het tijdloze vraagstuk van wie we zijn te beantwoorden.
Volgens deze benadering kunnen we twee soorten sociale vergelijking identificeren:
De Opwaartse Vergelijking: wanneer we onszelf vergelijken met mensen die we beter vinden dan wijzelf;
De Neerwaartse Vergelijking: wanneer we onszelf vergelijken met mensen die we minderwaardig vinden.
“Comparing ourselves is necessary to find better answers to the timeless question about who we are.”
"Het vergelijken van onszelf is nodig om betere antwoorden te vinden op de tijdloze vraag wie we zijn."
De motivatie achter deze soorten vergelijkingen varieert afhankelijk van individuele factoren. Het is niet zo eenvoudig als de ene leidt tot uitkomst A en de andere tot uitkomst B.
In het geval van opwaartse vergelijking gebruiken we het vaak als een vorm van zelfevaluatie, waarbij we onze prestaties beoordelen en streven naar zelfverbetering. Omgekeerd wordt neerwaartse vergelijking doorgaans gedreven door een verlangen naar zelfversterking, wat leidt tot een beter gevoel over onszelf en ons leven.
Het lijkt misschien complex, maar deze tweeledigheid is essentieel voor onze persoonlijke groei.
De Duistere Kant van Vergelijking
Over het algemeen heeft jezelf vergelijken met anderen een sterke invloed op ons zelfbeeld, zelfrespect en motivatie. We vertekenen vaak ons oordeel door onze minder sterke eigenschappen te vergelijken met de beste eigenschappen van anderen. Het is alsof je een vis beoordeelt op zijn vermogen om in bomen te klimmen.
Onze sociale structuren hebben zich ontwikkeld, en nu hebben we talloze kansen om deze vergelijkingsgewoonten te gebruiken, grotendeels dankzij sociale media. Online worden we overspoeld met gecureerde fragmenten van het leven van anderen - hun successen en prestaties, vaak leidend tot ongunstige vergelijkingen.
Heb je je ooit betrapt op het scrollen door je socialemediastroom en je jaloers of verdrietig gevoeld over iemands veronderstelde betere lichaam, relatie, baan of huis?
Het probleem hier is dat we vaak vergeten dat wat we online zien slechts hoogtepunten van iemands leven zijn, niet hun dagelijkse realiteit. Binnen de online wereld worden we voortdurend blootgesteld aan het leven, de successen en prestaties van andere mensen. We hebben een eindeloze hoeveelheid dingen om onszelf mee te vergelijken, en het grootste deel van de tijd zijn deze vergelijkingen niet gunstig voor ons.
Ondanks de onnauwkeurigheid vallen velen van ons nog steeds in de val van het beoordelen van ons leven op basis van deze vergelijkingen op sociale media. De eerste stap om dit negatieve effect te overwinnen, is het in twijfel trekken van de mate waarin deze vergelijkingen ons daadwerkelijk ten goede komen - zowel online als offline.
Het Positieve Aspect van Vergelijking
Als transformatiecoach geloof ik sterk dat (en trouwens ook een van mijn favoriete uitspraken): "je helderste licht laten schijnen betekent dat je bent wie je werkelijk bent."
Dienovereenkomstig is sociale vergelijking op zichzelf niet schadelijk. Sterker nog, het kan positieve effecten hebben wanneer het constructief wordt gebruikt, bijvoorbeeld voor inspiratie of begeleiding.
Vergelijkingen kunnen ons ook helpen om onze huidige positie in het leven te beoordelen en waar we in de toekomst willen zijn. Ze dienen als een instrument om de vooruitgang te meten en als motivatie voor zelfverbetering.
De sleutel om vergelijking op een positieve manier te benutten? Het aannemen van een growth-mindset.
Je Focus Naar Binnen Richten
Wanneer de drang om jezelf met anderen te vergelijken geen voordeel oplevert, overweeg dan deze tips om je perspectief te verschuiven:
Erken je Waarde: Herinner jezelf eraan dat je al goed genoeg bent. Richt je op je sterke punten en vroegere successen.
Stel Realistische Doelen: Stel haalbare doelen vast en beschrijf de stappen om ze te bereiken. Wat werkt het beste voor jou?
Beperk Triggers: Verminder indien mogelijk de blootstelling aan triggers voor schadelijke vergelijking, zoals het verminderen van je gebruik van sociale media.
Omarm het Proces Boven het Resultaat: Verschuif je focus van doelgerichtheid naar procesgerichtheid. Vergelijk jezelf met je vroegere zelf - hoe ben je gegroeid en wat heb je geleerd?
Stel Vragen bij Aannames: Denk na over of je realistische en eerlijke vergelijkingen maakt met anderen.
Jezelf zijn is jouw Superkracht!
Jezelf vergelijken met anderen is een normaal natuurlijk cognitief proces. Hoewel niet alle vergelijkingen noodzakelijk ongunstig zijn, is het belangrijk om regelmatig naar binnen te kijken om mogelijke negatieve emoties aan te pakken die ze kunnen veroorzaken.
Als je merkt dat je in dit patroon vervalt, leid dan voorzichtig je energie naar wat er echt toe doet voor jou. Dit is een voortdurende oefening die je zal helpen herkennen wanneer deze gewoonte schadelijk kan worden voor je mentale gezondheid.
Uiteindelijk is er niemand "die meer jij is dan jij." Dus waarom zou je niet durven de beste versie van jezelf te zijn?
Als je merkt dat je worstelt met vergelijkingen en de impact ervan op je mentale welzijn, aarzel dan niet om hulp te zoeken. Voor meer advies over het omgaan met uitdagende emoties en het vergroten van zelfvertrouwen, sta ik klaar om je te helpen bij het navigeren door deze uitdagingen en het omarmen van je unieke reis naar zelfontdekking. Boek vandaag nog je GRATIS oriëntatiegesprek.